“`html

İsrail’in Hava Saldırıları ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmalar

İsrail’in İran’ın nükleer ve füze tesislerine yönelik gerçekleştirdiği kapsamlı hava saldırıları, Tahran’ın hemen ardından Tel Aviv’e balistik füzelerle cevap vermesi, “güvenli liman” varlıklarına olan talebin artmasına neden oldu. Bu durum, petroldeki ihracat endişeleri üzerine yeni bir baskı oluşturdu.

ABD Başkanı Joe Biden, İran’ı “planlanan saldırılara son vermesi” için nükleer programı hakkında bir anlaşma yapmaya çağırdı. Bu gelişmeler, dünya petrolünün yaklaşık beşte birinin geçtiği Hürmüz Boğazı’ndaki sevkiyatların aksayabileceği endişelerini güçlendirdi.

Uzmanlar, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimali karşısında ağır maliyetlerle karşılaşabileceğine dikkat çekerken, ülkenin ekonomi yapısının büyük ölçüde deniz yoluyla yürütülen petrol ihracatına bağımlı olduğunu vurguladı. Böyle bir adımın İran’a önemli petrol ticareti gerçekleştiren Çin ile ilişkilerine de olumsuz yansıyabileceği kaydedildi.

Petrol fiyatlarının yükselişinin, üretim maliyetlerini artıracağına yönelik endişeler artmakta. Bu gelişmeler sonucunda büyük merkez bankalarının olası para politikası değişiklikleri, yatırımcıların dikkatini çekmeye devam ediyor.

Bir diğer yandan geçtiğimiz hafta, ABD Başkanı Biden, Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, Çin ile nadir toprak elementlerini içeren bir ticaret anlaşmasına varıldığını duyurdu. Anlaşma, iki ülke liderinin onayına tabi olacakken, ABD’nin Çin ürünlerine yüzde 55, Çin’in ise ABD ürünlerine yüzde 10 vergi uygulayacağı belirtildi. Biden, “Başkan Şi ile iş birliği içinde kazan-kazan durumu oluşturacağız.” ifadelerini kullandı.

Önümüzdeki hafta açıklanacak olan ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz kararı, yatırımcıların gündeminde önemli bir yer tutuyor.

ABD’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), mayıs ayında aylık bazda yüzde 0,1, yıllık bazda ise yüzde 2,4 artarak tahminlerin altında kaldı. Para piyasalarında, Fed’in gelecek toplantıda faiz oranını yüzde 4,25-4,50 arasında tutacağına kesin gözüyle bakılıyor ve eylülde bir faiz indirimine gitme olasılığı ise yüzde 86 olarak öngörülüyor. Yıl sonuna kadar toplam iki faiz indirim beklentisi ön plana çıkıyor.

Bu durumla birlikte, ABD 10 yıllık tahvil faizi geçtiğimiz haftayı 9 baz puanlık bir düşüşle yüzde 4,42 seviyesinden tamamlarken, dolar endeksi yüzde 1 azalarak 98,2 seviyesine geriledi.

Platinin Yükselişi Sürüyor

Geçtiğimiz hafta değerli metaller, ABD’de yayımlanan enflasyon verisinin beklenenden düşük gelmesi ve Orta Doğu’daki jeopolitik gerilimlerin artmasıyla güvenli liman taleplerinin etkisiyle değer kazanmış durumda. Paladyum hariç, diğer değerli metallerde artış gözlemlendi.

Altın fiyatı, güvenli liman talebi ile değer kazanarak 3,433 dolara yükseldi. Platinin ons fiyatı ise uluslararası piyasalarda 1,308 dolara çıkarak son dört yılın en yüksek seviyesine ulaştı.

Platinin ons fiyatı, Şubat 2021’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü ve yılbaşından bu yana %40’tan fazla artış gösterdi. Altın %30, gümüş %25, paladyum ise %16’dan fazla yükseldi. Platin fiyatlarındaki artış, arz sıkıntısı ve artan talep ile desteklenirken, Trump’ın tarife planları ve jeopolitik belirsizlikler, değerli metallere olan ilgiyi artırmaya devam ediyor.

Paladyum fiyatları ise yılın ilk yarısında değer kazansa da Ekim 2024 zirvesinin altında kalmaya devam etti. Analistler, paladyum talebinin büyük ölçüde benzinli araçlara bağlı olduğunu ve elektrikli araçlara geçişin fiyat artışlarını sınırladığını belirtirken, talebin zayıf kalmasının paladyumu platin gibi alternatiflerin gerisinde bıraktığını ifade ettiler.

Bu gelişmeler ışığında, değerli metallerde fiyat dalgalanmaları meydana gelirken, platinin ons fiyatı %5, altının %3,4 ve gümüşün %0,9 oranında artış gösterirken, paladyumda %1,9 değer kaybı yaşandı.

Çin Kaygıların ABD Verilerine Etkisi

Baz metaller, geçen hafta ABD’den gelen olumlu makroekonomik verilerle desteklenirken, resesyon endişeleri ve Çin talebine yönelik kaygılar fiyatlamalar üzerinde etkili oldu.

Çin’in zayıf ithalat ve sanayi verileri, özellikle baz metallerde talep görünümünü olumsuz etkilerken, ABD’nin sürdürdüğü ticaret savaşı bazı metallerin yönünü ABD’ye çevirmesine neden oldu ve fiyatlar üzerinde ek baskılar oluşturdu.

Öte yandan, Trump’ın metal ithalat vergilerini artıracağına yönelik haberler de yatırımcıların dikkatini çekiyor.

Bu bağlamda, baz metallerde tezgah üstü piyasada fiyatlar libre bazında bakırda %1,6, çinkoda %1, nikelde %1,9 azalırken; kurşunda %0,2 ve alüminyumda %1 artış kaydedildi.

Hürmüz Boğazı’ndaki Tehlike Petrol Fiyatlarını Yükseltiyor

İsrail’in İran’a yönelik hava saldırıları sonucunda petrol ihracatında meydana gelebilecek sıkıntılar, petrol fiyatlarında sert bir artışa yol açtı. İran Ulusal Petrol Rafineri ve Dağıtım Şirketi, rafinasyon ve depolama tesislerinin hasar görmediğini ve faaliyetlerin devam ettiğini açıkladı. Brent petrol fiyatları, belirtilen gelişmelerin etkisiyle haftalık bazda, 3 Ekim 2022’den bu yana en güçlü artışını yaşayarak haftayı 73,7 dolardan tamamladı.

OPEC üyesi olan İran, günlük ortalama 3,3 milyon varil üretim yaparken, bu miktarın 2 milyon varilini ihraç ediyor. Analistler, OPEC ve petrol üreten diğer ülkelerin, olası arz kesintilerini karşılayacak kapasiteye sahip olduğunu belirtiyor. Ayrıca, Suudi Arabistan, Kuveyt, Irak ve İran’ın ihracatının Hürmüz Boğazı gibi dar bir geçit üzerinden yapılması, sevkiyatlarda meydana gelebilecek aksaklıklar konusunda endişeleri artırıyor.

Bu haftada brent petrolün varil fiyatı %11,1 artarken, New York Ticaret Borsası’nda işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı ise %2,5 düştü.

Kakao ve Kahvede Üretim Zirvesi

Tarım emtia fiyatlarında, ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) yayımladığı raporlar ve yerel kaynaklardan gelen bilgiler fiyatlama üzerinde etkili oldu.

USDA verilerine göre, kışlık buğdayda “iyi/çok iyi” oranı %54’e çıkarak son altı yılın en iyi haziran başlangıcını oluşturdu. Hasat %4’te kalmasına rağmen, raporda ihracat tahmini 25 milyon buşel artırılarak 825 milyon buşele yükseltildi. Sezon sonu stok tahmini ise 898 milyon buşele çekildi.

Mısırda ekimin %97’si tamamlanırken, ürünün %71’i “iyi/çok iyi” sınıfında yer aldı. Soya fasulyesinde tarlaların %90’ının ekildiği belirtilirken, mahsulün %68’i olumlu sınıfta raporlandı.

Pirinçte üretim tahmininin 4,9 milyon cwt azalması beklenirken, ithalat tahmininin rekor seviyede 50,7 milyon cwt olması öngörülüyor. Şeker pancarındaki verim düşüklüğü, üretimi kısıtlarken, pamukta küresel üretim %3 azalıyor.

Uzmanlar, olumlu ekim koşulları ve artan verimlerin, tahıl fiyatları üzerinde etkili olmaya devam ettiğini ve fiyatların seyrinde Çin talebi ile hava koşullarının belirleyici olacağını vurguladı.

Bu hafta Chicago Ticaret Borsası’nda, kile başına fiyatlar; soya fasulyesinde %1,1, mısırda %0,2 ve pirinçte %0,9 artş gösterirken, buğdayda %2,1 düşüş yaşandı.

Brezilya’nın 2025 yılı Robusta kahve hasadında güçlü seyir ile rekolte beklentileri artarken, artan arz kahve fiyatları üzerinde baskı oluşturmaktadır.

Fildişi Sahili’nde ara kakao hasadında gerçekleşen yağışlar toprağın nemini koruyarak verimi destekliyor. Çiftçiler, haziran sonuna kadar dengeli hava koşullarının devam etmesinin ürün kalitesi açısından kritik olduğunu ve uygun şartların devamıyla birlikte ana hasat öncesi yüksek verim beklediklerini ifade etti.

ABD’deki emtia borsası Intercontinental Exchange’de libre bazında fiyatlar, şekerde %0,3 artış, kahvede %2,7 ve pamukta %0,5’lik düşüş yaşarken, kakao ton başına haftayı %12,5 değer kaybı ile kapattı.

“`